Fifa ne zaman ve neden kuruldu

Evrensel bir spor olan futbolda uluslararası karşılaşmaların artması üzerine, 1904 yılında Uluslararası Futbol Federasyonu (Federation Internatıonale de Football Associations) FIFA kurulmuştur. Futbol sporu, temelinde her ülkenin federasyonları ve en üstte FIFA’nın bulunduğu piramit şeklinde örgütlenmiştir. Merkezi Zürich’tedir. FIFA ve ulusal federasyonlar arasında beş tane konfederasyon yer alır. Bunlar UEFA (Avrupa Futbol Birliği), Güney Amerika, Kuzey Amerika, Afrika ve Asya Konfederasyonu’dur. İnternational Board da FIFA bünyesinde yer alır ve 20 futbol adamından oluşur. Bu kurul değişmeyen futbol kurallarının çağdaş ölçülere göre uygulanmasını sağlamak için çalışmalar yapar. Federasyonlar, ulusal federasyonlar ve kulüpler FIFA’nın mutlak denetimi altındadır.

Ulusal federasyonlar, kendi maçlarını kendileri düzenlerler. Bunlar genellikle şampiyonluk ve kupa maçlarıdır. Uluslararası müsabakalardan Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası, Kupa galipleri Kupası, UEFA Kupası ve Avrupa Kupası, Konfederasyonların, Olimpiyat Oyunları Futbol Turnuvası ve Dünya Kupası ise FIFA’nın denetimi altındadır.

FIFA tarafından düzenlenen ilk Dünya Kupası (Jules Rimet Kupası) maçları, 1930 yılında Uruguay’da yapılmış, aynı yıl Dünya Kupası karşılaşmalarının Olimpiyat Oyunları arasında dört yılda bir oynanması kararlaştırılmıştır. 1954 yılında kurulan Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA)’nın düzenlediği Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası 1956 yılında, Avrupa Kupa Galipleri Kupası ise 1963 yılında oynanmaya başlanmıştır.

1970’li yıllardan sonra futbol maçlarında gözle görülür bir seyirci artışı olmuştur. Futbola ilginin artması, futbolun kalitesini yükseltmiş, yeni taktiklerin denenmesine neden olmuştur. Özellikle Avrupa futbolu büyük bir gelişme göstererek, Latin Amerika futbolunu gözden düşürmüştür.

1985 yılında Heysel’de Liverpool -Juventus maçında çıkan olaylarda 33 futbolseverin hayatını kaybetmesi, Dünya futbol tarihi adına unutulmaz bir acıdır. Belçika’da meydana gelen ve İngiliz holiganların yol açtığı bu olay, İngiliz takımlarının beş yıl süreyle kupalardan uzaklaştırılmasıyla cezalandırılmıştır. 1990 yılında ise İngiliz takımları, kupalarda tekrar oynayabilme hakkını elde etmişlerdir. 1988’de Katmandu Stadı çıkışlarının tıkanması nedeniyle 70 izleyici ölmüş, 1989 yılında ise İngiltere – Sheffield da tarihinin en büyük stat faciası yaşanmış, seyircilerin güvenlik tellerine takılarak ezilmesi sonucu 95 izleyici hayatını kaybetmiştir. 1991- 1992 futbol sezonunda, oyunu hızlandırmak ve daha çok gol atılmasını sağlamak amacıyla FIFA, oyun kurallarını yeniden gözden geçirerek önemli değişiklikler yapmıştır.

Türkiye’de ilk futbol takımı

Türkiye’de ilk futbol takımı, 1895’te İstanbul’da İngilizler tarafından F. C. Wien adı altında kuruldu. İlk Türk futbol takımı ise Fuat Hüsnü Kayacan, Reşat Danyal Bey ve birkaç arkadaşı tarafından 1896’da Black Stocking Football Club (Siyah Çoraplılar) adı altında kuruldu. Şimdiki Fenerbahçenin temelleride ozaman atılmıştır. 1901’de ise tamamıyla Türklerin oluşturduğu Kadıköy Kulübü, Fuat Hüsnü Kayacan tarafından kuruldu. Fakat o zamandaki siyasî ortam dolayısıyla her iki kulüp de dağıtıldı. Ayna zamanda Amiral Hüseyin Hüsnü Paşanın Deniz Harp Okulu öğrencisi olan oğlu Hüsnü Kayacan ilk Türk futbolcusudur. Fuat Hüsnü ilk maçını 1900 yılında Moda Kulübü’nde Boby takma adı ile oynadı. Türkiye’de ilk maç İzmir’de yaşayan İngiliz ve Rumların katılımlarıyla oluşan karma takım ile İstanbullu İngiliz ve Rumların kurdukları karma arasında İstanbul’da 1897’de yapıldı. Türkiye’de ilk lig James Lafontaine’in başkanlığında, Cadikeuy Football Club, Moda Football Club, Elpis ile İngiliz gemisi futbol takımı Imogen’in katılımıyla 1903’te (Constantinople Football League) İstanbul Futbol Ligi olarak kuruldu.

Futbolun Enleri

Tartışmasız dünyanın en ilgi çeken spor türü futboldur. Profesyonel anlamda on dokuzuncu yüzyılın sonlarında oynanmaya başlanan oyun geride kalan bir asırdan biraz daha uzun sürede dev bir sektör haline geldi. Ve bu spor dalı dünya üzerindeki milyarlarca kişiyi bir şekilde etkiliyor.

Tarih kavramı bize asırları, çağları hatırlatır; ancak bu bakımdan futbol tarihi bu kadar eskiyi dayanmaz. Yine de "güzel oyun"un bu kısa tarihinde pek çok ilginç olay yaşanmıştır. Ben de internette kısa bir araştırma yaptım ve futbol tarihinde yaşanmış bazı ilkler ve enleri buldum. Bazılarını biliyorsunuzdur; ama aralarında gerçekten çok ilginç olanlar var. İşte futbolun bazı enleri ve ilkleri:

• Bir maçta en çok seyirci: 199,854 kişi, Maracana Stadyumu (Brezilya), Brezilya-Uruguay maçı, 16 Temmuz 1950
• En şişman kaleci: 141 kg, İngiltere'den Willie Hanry Foulke
• En başarılı kaleci: 1275 dakika (üst üste 14 maç) gol yemedi, Atletico Madrid'den Abel Resino
• En çok gol atan kaleci: 54 gol, Paraguay'dan Jose Luis Chilavert
• En yüksek transfer bedeli: 90 Milyon $, Zinedine Zidane, Juventus'tan Real Madrid'e
• En pahallı defans oyuncusu: 46.9 Milyon $, Rio Ferdinand, Leeds United'dan Manchester United'a
• En golcü oyuncu: 21 yılda 1279 gol, Brezilya'dan Pele
• En farklı milli maç galibiyeti: 13 - 0, Avustralya - Amerikan Samoa
• En uzun yenilmezlik süresi: 7 Mayıs 2003 - 16 Ekim 2004 arası (17 ay), İngiltere Premier Ligi, Arsenal FC
• Bir maçta en çok penaltı kaçıran oyuncu: 3 penaltı, Arjantin'den Martin Palermo, Arjantin - Kolombiya, 0 - 3
• Dünya Kupası'na en çok katılan oyuncular: 5 defa, Almanya'dan Lothar Matthaeus ve Meksika'dan Antonio Carbajal
• Dünya Kupası'nda forma giyen en yaşlı oyuncu: 42 yaşında, Kamerun'dan Roger Milla
• Dünya Kupası'nda forma giyen en genç oyuncu: 17 yaşında, Kuzey İrlanda'dan Normal Whiteside
• Dünya Kupası'nda atılan en erken gol: 11. saniye, Türkiye'den Hakan Şükür, Güney Kore - Türkiye, 2 - 3
• Dünya Kupası'nda gol atan en genç oyuncu: 17 yaş 236 günlükken, Brezilya'dan Pele, 1958 yılında
• Dünya Kupası'nı en çok kazanan takım: 5 defa, Brezilya Milli Takımı
• Şampiyonlar Ligi(*)'ni en çok kazanan takım: 9 defa, Real Madrid
• Bir sezonda en fazla gol atan oyuncu: 82 gol, Dixie Dean, İngiltere'den Everton takımında, 1927 yılında
• Ard arda yapılan en çok paslaşma: 557 pas, Çin'de McDonald's Genç Takımı
• Ard arda oynanan maçlarda en fazla hattrick yapan oyuncu: Ard arda 4 maç, Japonya Ligi'nden Masashi Nakayama

Kurulan ilk futbol takımı: Sheffield Football Club

Kuzey İngiltere'de bulunan Sheffield şehrinin takımı olan kulüp 1857 yılında kurulmuştur.

1863 İngiltere Futbol Federasyonu’nun kuruluşu ve modern futbolun doğuşu.

İlk resmi futbol maçı; 30 Kasım 1872'de İngiltere ile İskoçya arasında oynanan maç 0-0 bitti.

İlk futbol ligi; 1888 yılında Birmingham'da kurulan The Football League'dir. Kurulan bu ligde 12 takım mücadele etmekteydi.

Futbol'la ilgili temel terimler

Futbol'la ilgili temel terimler ve kurallar

Futbol karşılaşmalarında 90 dakika olan oyun süresi 45'er dakikalık iki devreye bölünür. İki devre arasında 15 dakikalık dinlenme arası vardır. Oyun içinde çeşitli nedenlerin yol açtığı duraklamalar orta hakem tarafından oyun süresine eklenir.

Oyun alanında, kale önünde bulunan ve uzun kenarlanndan biri kale çizgisi olmak üzere 40,32 x 16,50 metre boyutlarındaki bölüme ceza alanı adı verilir. Kaleciler bu alan içinde topu elleriyle tutma hakkına sahiptirler. Gene bu alan içinde, kalenin hemen önünde yer alan ve 18,32 X 5,50 metre boyutlarıyla sınırlanmış alana da altı pas denir. Ceza alanı içinde rakip oyuncuya yapılan fauller ve elle oynamalar penaltı ile cezalandırılır. Penaltı, ceza alanı içinde kale çizgisinin ortasından 11 metre uzaklıktaki penaltı noktasından yapılır. Kaleci, top penaltıyı atan oyuncunun ayağından çıkmadan hareket edemez. Hakem kuralları çiğneyen takımı cezalandırmak amacıyla serbest vuruş kâran da verebilir. Serbest vuruşların atılması sırasında kuralları çiğnemiş olan takımın oyuncularının toptan en az 9,15 metre uzakta durmaları gerekir. Eğer bir oyuncu rakip oyuncuyu sakatlayacak ölçüde sert ve bilinçli faul yaparsa bu oyuncu orta hakem tarafından sarı ya da kırmızı kartla cezalandırılır. Sarı kart, benzeri hareketin tekrarlanmasında oyuncunun oyun dışı kalacağının uyarışıdır. Kırmızı kart ise oyuncunun oyun dışı kaldığını belirtir. Böylece kırmızı kart gören oyuncunun takımı eksik oyuncuyla maçı sürdürmek zorunda kalır. Futbol oyununda bir başka ceza atışı da ofsayttır. Top hücuma geçen takımın oyuncusuna atıldığı sırada, o oyuncu ile kale arasında, kaleci dışında karşı takımdan en az bir oyuncu yoksa ofsayt kararı verilir. Ofsayt ancak karşı takımın, oyun alanı da denen yan alanı içinde gerçekleşir.

Maç sırasında topun savunma yapan takımın oyuncularından birine değmeden aut çizgisi dışına çıkmasına aut denir. Top oyuna altı pas içinde yapılan aut atışıyla sokulur. Topun, aut çizgisini savunan takımın oyuncusuna çarparak oyun alanı dışına çıkmasına ise korner adı verilir. Bu durumda hücum etmekte olan takım tarafından topun çıktığı bölümdeki köşeden kaleye korner ya da köşe atışı denen bir atış yapılır. Topun oyun alanının dışına yanlardaki taç çizgisinden çıkmasına taç denir ve yan çizgi üzerinden taç atışıyla top oyuna sokulur. Elle yapılan taç atışını, topun dışarı çıkmasına neden olan oyuncunun rakibi olan takım kullanır. Taç ve korner atışlarından ofsayt doğmaz.

Futbol un kuralları

Futbol oyun kuralları

Futbol 11'er kişilik iki takımla, kendine özgü kurallara göre oynanır. Bu sporda amaç topu el ve kol kullanmaksızın, ayakla oynayarak rakip kaleye sokmaktır. Gerektiğinde kafa ile ya da kurallara uygun olarak bedenin herhangi bir yeriyle topa vurulabilir. Futbolda her iki takımın da birer kalesi ve bu kaleyi koruyan kalecisi vardır. Oyuncular arasında yalnızca kaleci belirlenmiş bir alan içinde topu elle tutabilir.

Futbolda saha ölçüleri

Uluslararası maçlar için oyun alanının uzunluğu 100-110 metre, eni ise 64-75 metredir. Uzun kenarlara taç çizgileri, kısa kenarlara aut çizgileri adı verilir. Taç çizgilerini tam ortalarından birbirine birleştiren ve böylece futbol oynanan alam eşit iki parçaya bölen çizgiye de orta çizgi denir. Orta çizginin tam ortası merkez olmak üzere çizilen 9,15 metre yarıçapındaki çembere de orta yuvarlak ya da santra yuvarlağı adı verilir. Başlama vuruşları bu çemberin merkezinden yapılır. Karşılaşma başlamadan önce takımlar orta çizginin ayırdığı ve yarı alan denen bölümlerde yerlerini alırlar. Her takımın kalesi kendi yarı alanındaki kaledir. Aut çizgisinin tam ortasında yer alan kalenin iki direğinin arası 7,32 metre, yüksekliği ise 2,44 metredir. Oyunda kullanılan topun da belirli kurallara göre yapılmış olması zorunludur. Çevresi 68-71 cm, ağırlığı ise 435-497 gr arasında olan futbol topu kolayca zıplayabilecek kadar şişirilmiş olmalıdır.

Futbolda oyuncular ve hakemler

Futbol karşılaşmalarında her takım genel olarak kendi simgesi olan renklerde forma giyerek sahaya çıkar. Elle topu tutma hakkına sahip kalecilerin ise öbür oyunculardan ayırt edilebilmeleri için farklı giyinmeleri gerekir.

Futbol maçlarında oyunun saptanan kurallara göre oynanmasını sağlamakla görevli üç hakem bulunur. Bunlardan biri orta, ikisi de yan hakemdir. Oyunu orta hakem yönetir ve oyun içinde hakemin verdiği karar kesindir. Taç çizgisi üzerinde görev yapan yan hakemler ise orta hakemin yardımcılarıdır. Yan hakemler topun oyun alanının dışına çıkışını, ofsaytları işaret etmenin yanı sıra faullerde, elle oynamalarda, golü belirlemede, oyuncu değişikliklerinde orta hakeme yardımcı olurlar. Her biri oyun alanının bir yarısından sorumlu olan yan hakemler orta hakemi uyarmak için ellerindeki küçük bayrakları kaldırırlar.

Futbol Nasıl Oynanır?

Futbol Nasıl Oynanır?

Futbol her oyunda olduğu gibi belli kural ve kaideler eşliğinde oynanılan bir spor dalıdır. Bu kuralları inceleyecek olursak; genel anlamda 7000 m² alan üzerinde dikdörtgen yapıda etrafı çizgilerle belirlenmiştir. Futbolda el ve kolunuz haricinde vücudunuzun bütün uzuvlarını kullanabilirsiniz. Top oyun esnasında sahanın uzun tarafından alan dışarısına çıktığında taç adı verilen el ile baş üstünden topun sahaya sokulduğu oyun kuralıdır. Taç atışını topu dışarı atan takım a rakip olan takım kullanarak oyun başlatılır.

Topun rakip kale kısmındaki yan çizgilerden dışarı atılmasına out adı verilen kural uygulanır bu kuralda ise top outa çıktıktan sonra kalecinin kale vuruşu ile top oyuna sokulur. Korner ise oyuncunun topu kendi kale yan çizgilerinden dışarı atması sonucunda uygulanan kuraldır. Bu kuralda ise sahanın uzun kenarı ile kısa kenarının kesiştiği noktadan rakip oyuncu tarafından topu saha içine sokması ile gerçekleşir. Bu vuruşa köşe vuruşu ya da korner kullanma adı da verilmektedir. Kale etrafında çizilmiş olan ve kaleyi de içine katan alana ceza alanı denir. Bu alan içerisinde kaleciler bulundukları kale önünde topa elle müdahale edebilme şansına sahiptirler.

Futbol oyununun asıl gayesi topu kendi kalenizden alıp rakip takımın kalesine sokmaktır, bu olay gol atmak adı ile tabir edilir.  90 dakikalık süre içerisinde rakip takıma en fazla gol atan takım galip, gol yiyen takıp ise mağlup olmuş sayılır. Galibiyet sahibi olan takım 3 puanla ödüllendirilirken mağlup olan takıma puan verilmez. Bununla birlikte her iki takım golsüz ya da eşit sayıda golle müsabakayı bitirdikleri takdirde her iki takımada 1 er puan verilmektedir. Dünya genelinde takımlar belli organizasyonlar içerisinde müsabaka etmektedirler.

Bu müsabakalar içerisinde toplanan puanlar sonucunda en çok puan toplayan iki takım final ya da kupa maçı yaparlar. Bu maçlarda sonuç beraberlik olduğu takdirde önce 15 dakikalık 2 uzatma müsabakası yapılır eğer hala eşitlik bozulmadıysa ceza alanının orta noktasından kaleciye şut çekilerek gol atma uygulaması yapılmaktadır. Bu gol atma uygulamasına penaltı atışı adı verilir. Penaltılar sonucunda en çok gol atan takım galip sayılmaktadır. Genel olarak tarifini yaptığımız futbol IFAB (uluslar arası futbol birliği) ve FIFA (uluslar arası futbol federasyonları birliği) ne üye olan delegeler tarafından futbol kuralları belirlenmektedir. Müsabakalar esnasında oluşan her hareket ve olguyu gözlem altında değerlendiren bu kurumlar futbolun dünya çapında kurallarını belirleyerek uygulanırlığını da takip etmektedir.

Oyun kuralları oyun esnasında 1 i ortada olmak üzere 2 de yanlarda olmak üzere toplam üç hakemin kararlarıyla yönetilmektedir. Futbol oyunu içerisindeki tüm kural hataları orta hakem tarafından düdük ikazı ile oyun durdurularak yönlendirilir ve bütün hakemlerin kıyafetleri tek tip olup takım giysilerinden ayırt edilecek renkte olmalıdır. Bunların yanı sıra oyun içi ve dışında oluşan olayları yani rekabetin bütününü gözlemleyen 4. Bir hakem daha bulunmaktadır. Oyun içerisinde oynan top standart ölçülere sahip olup çapı 68 il 70 cm çapında ve ağırlığı ise 410 ile 450 gr aralığında olması gerekmektedir.

Uluslararası standarda sahip saha ölçüleri ise genişliği 45 ile 90 metre aralığında uzunluğu ise 90 ile 120 metre aralığında sınırlandırılmıştır. Uluslar arası standartlara sahip birçok saha 64 ile 75 metre eninde ve 100 ile 110 metre boyunda tasarlanmaktadır. Futbol müsabakasının hakem tarafından başlatılabilmesi ve maçın devamının sağlanabilmesi için 11 kişilik iki takımın da sahada en az 7 oyuncusunun hazır bulunması gerekmektedir. Bununla birlikte takımların yedek kulübelerinde de en az 7 tane yedek oyuncunun bulunması oyun kurallarındandır.